Tijdens de zqndeling over het Gerrit Achterbergpad (11 km) ontdek je het mooie buitengebied van Doorn, Langbroek en Wijk bij Duurstede. Je loopt aan de voet van de Utrechtse Heuvelrug, door bossen en het rivierenlandschap. Laat je inspireren door de geboortestreek van Gerrit Achterberg (1905-1962).
Langs de route staan panelen met streekgebonden gedichten van Gerrit Achterberg. Wim van Amerongen schreef het boek ‘In de voetsporen van Gerrit Achterberg’ over het leven van de dichter en selecteerde de gedichten die u tijdens de wandeling tegenkomt.
Klein Jagerstein
De vader van Gerrit Achterberg was van 1895 tot 1912 koetsier op kasteel Sandenburg. Daarna kreeg hij Klein Jagerstein als pachtboerderij. Hij ging er wonen met zijn vrouw en vier kinderen: Rijk, Gerrit, Gerrie en Pietje. Daarna werden er nog vier kinderen geboren. Klein Jagerstein was eerst een oud boerderijtje. In 1914 werd de huidige langhuisboerderij ernaast gebouwd. De oude boerderij bleef dienst doen als veeschuur en werd in 1960 gesloopt. Tot 1980 woonde er een Achterberg op deze boerderij. Let op de geschilderde luiken, deze zijn kenmerkend voor de Sandenburghuizen en –boerderijen.
Kasteel Duurstede
Kasteel Duurstede is tussen 1225 en 1230 gesticht. Het werd op deze locatie gezet, omdat dat een strategische plek was in de twist tussen de bisschop van Utrecht en graaf van Gelre. Tussen 1459 en 1510 was het kasteel de residentie van de Utrechtse bisschoppen David en Filips van Bourgondië. Wijk bij Duurstede gold toen als hét cultureel centrum van noordelijk Nederland, waar kunstenaars en intellectuelen, onder wie Erasmus, elkaar ontmoetten. Het kasteel raakte vanaf 1580 in verval. Toen de Fransen Wijk bij Duurstede in 1672 aanvielen, lieten zij het kasteel met rust, maar zij verwoestten wel de binnenstad. Om de huizen weer te herbouwen werden de stenen van het kasteel gebruikt. De Bourgondische toren, de vierkante donjon en een deel van de ommuring zijn bewaard gebleven. Het kasteelpark is in 1852 aangelegd door de beroemde tuinarchitect J.D. Zocher jr.
Essenhakhout
Essenhakhout is zeldzaam, daarom is het heel bijzonder dat er zoveel essenhakhout in het Kromme Rijngebied staat. Om het hakhout te behouden moet het om de zeven tot tien jaar worden dichter de woorden: “Wie eens van zijn leven een goed vers heeft geschreven, die heeft niet vergeefs geleefd.” Met bakkersdochter Bep was Achterberg van 1929 tot 1932 verloofd. Toen zij de verloving verbrak, raakte hij in een diepe depressie. Later trouwde Achterberg met Cathrien van Baak. gestoofd, ofwel afgehakt. Al in de Middeleeuwen werden essen geplant om er stelen voor gereedschap van te maken en het hout te stoken. Het essenhakhout, dat uit de 18de eeuw stamt, biedt ook een goede leefomgeving voor veel flora en fauna. Er zijn 109 vogelsoorten geteld en op de oude essenstoven groeien verschillende soorten mos waarvan er 20 in Europa zeer zeldzaam zijn.
Het Boompje
De Achterbergers wonen al ruim twee eeuwen op boerderij Het Boompje. De langhuisboerderij met de symmetrisch ingedeelde voorgevel die er nu staat, is de vervanging van een oudere hofstede. De betovergrootvader van Gerrit Achterberg was de eerste Achterberg die hier woonde.
Hij sloot in 1809 een pachtcontract met barones Van Lynden van Sandenburg. Gerrits overgrootvader en grootvader werden op de boerderij geboren. Gerrits vader kwam op de boerderij in contact met zijn vrouw, zij werkte daar als boerenmeid bij haar tante.
Karakteristiek landschap
De Utrechtse bisschop Godebald liet rond 1120 Longa Palus, zoals Gerrit Achterberg Langbroek graag in het Latijn noemde, ontginnen. Palus betekent broek of moeras. De grond werd uitgegeven in kavels van 112 x 1250 meter, daartussen groef men afwateringssloten. Een kavel was groot genoeg om een boerengezin in zijn eigen onderhoud te kunnen laten voorzien. De Langbroekerwetering was tot in het begin van de 20ste eeuw de hoofdtransportroute. Het drassige pad ernaast, de latere Langbroekerdijk, was niet zo geschikt voor transport. Het verklaart ook waarom bijna alle oude boerderijen direct aan het water staan en niet aan de weg.
Groot Blankenstein
Groot Blankenstein is vernoemd naar de familie Blanckenstein die hier tussen 1637 en 1780 de voorganger van de huidige boerderij in bezit had. Rond 1900 kwamen op deze boerderij mensen bijeen. Op zaterdagavond boden Hannes van Vulpen en Geurtje Wolfswinkel deze gezelschappen een plek om buiten de officiële kerk om gezamenlijk de vroomheid te oefenen. Dominee Co Doornenbal, die later bevriend raakte met Gerrit Achterberg, werd hier geestelijk gevormd. Via hem raakte Achterberg thuis in dit orthodoxe gedachtegoed.
Wapen van Sandenburg
Vanaf 1885 was de tramlijn van Doorn naar Wijk bij Duurstede gereed. Er was toen al een tramverbinding tussen Zeist en Doorn, als onderdeel van het traject Zeist-Arnhem. Het Wapen van Sandenburg, een theehuis in chaletstijl, werd in 1887 naast de remise gebouwd in opdracht van graaf van Lynden van Sandenburg: een goede plek voor wachtende tramreizigers. In Doorn reed de tram dwars door de dorpskern. Dat gaf in de bocht van de Dorpsstraat regelmatig problemen.
Het hotel Lagerwey stak hier nogal ver uit en de tram ging rakelings langs de paardenstal van het hotel. Op 1 april 1931 maakte de stoomtram zijn laatste rit naar Wijk bij Duurstede. Tegenwoordig is in het Wapen van Sandenburg een restaurant gevestigd.
Landgoed Sandenburg
Dit landgoed is met zijn 600 hectare één van de grootste van het land. De naam verwijst naar een versterkt huis op een zandrug. Het witte kasteel is het hart van het landgoed. In de koetsierswoning achter de oranjerie werd Gerrit Achterberg geboren. Vroeger waren de boerderijen en bosbouw een belangrijke bron van inkomsten. In de bossen kon de adel ook geweldig jagen. Sandenburg ligt in het overgangsgebied van de hoge, droge, voedselarme, zandige Heuvelrug naar het lage, natte, voedselrijke rivierkleigebied.
Het Gerrit Achterbergpad is geen rondwandeling. De route is 11 km een kant op. Je start bij stadshaven Wijk bij Duurstede.
Het is mogelijk om de route te verkorten en/of verlengen en deels als rondwandeling lopen. Dit staat op de kaart aangegeven en is onderweg gemarkeerd.
