Doneer Vrijwilligers

De Aziatische hoornaar

De Aziatische hoornaar laat zich steeeds meer zien in Nederland. In 2023 werden voor het eerst nesten in en om Utrecht en Zeist gevonden. De verwachting is dat deze invasieve exoot ook in de rest van de provincie haar opmars zal maken. Als je een Aziatische hoornaar ziet, is er geen directe reden tot paniek. In principe is een foeragerende hoornaar niet agressief en een eventuele steek ongevaarlijk, tenzij je allergisch bent. Wat kun je doen wanneer je Aziatische hoornaar tegenkomt?

De aanwezigheid van de Aziatische hoornaar is een gevaar voor de natuur; de uitheemse wespen eten nectar van bloemen en jagen op allerlei insecten om hun larven mee te voeden. Hun dieet bestaat daarbij vooral uit wespen, vliegen, wilde én honingbijen en andere insecten en spinnen. Een volwassen nest kan tot wel ruim 11 kilo insecten eten gedurende een levenscyclus en daarmee concurreert de Aziatische hoornaar dus ook nog eens met andere insecteneters. Vanwege hun extreem grote nesten en de grote voedselbehoefte vormt de Aziatische hoornaar hierdoor een bedreiging voor de biodiversiteit. Ze komen af op aangetast fruit en kunnen een serieus gevaar vormen voor plukkers.

De Aziatische hoornaar herkennen
De meest opvallende kenmerken waarmee de Aziatische hoornaar zich onderscheidt van bijvoorbeeld de Europese soort zijn het zwarte borststuk, de gele poten en een duidelijk gele ring op het achterlijf. De Europese hoornaar heeft een roodbruin borststuk en roodbruine poten. Vandaar de volgende vuistregel: Is het rood, maak het niet dood! De Aziatische hoornaar is kleiner dan de Europese hoornaar.

Levenscyclus van de Aziatische hoornaar
In het voorjaar bevindt het nest van Aziatische hoornaars zich op maximaal 3 meter hoogte, vaak in schuurtjes, tuinhuisjes, heggen en onder afdaken. Als het nest te klein wordt, maakt het volk een tweede, nieuwe nest in een boom, soms op wel 40 meter hoogte. Dit ‘zomernest’ kan uitgroeien tot formaat skippybal met duizenden werksters. In het najaar vliegen vervolgens de nieuwe koninginnen uit. Na de paring zoeken zij een beschutte plek om in winterslaap te gaan, bij voorkeur onder boomschors van dode bomen, in de humuslaag, of in houtstapels. De mannetjes, de oude koningin en werksters gaan allen dood in het najaar. Het nest blijft verlaten achter.

Vroeg opsporen
Het streven is de opmars van de Aziatische Hoornaar zoveel mogelijk te beteugelen. Eén nest van de Aziatische hoornaar dit jaar betekent effectief tussen de 5 en 50 nieuwe nesten voor het opvolgende jaar. Het is daarom van groot belang om alle waarnemingen te melden bij Waarneming.nl en zoveel mogelijk nesten vroeg op te sporen.

Wat kun je doen?

  • Blijf uit de buurt van een nest omdat de hoornaar dit als bedreigend zal ervaren en massaal en zeer agressief zal reageren.
  • Als het lukt, probeer dan het beestje te vangen en in een pot te bewaren voor determinatie. Sla het insect liever niet dood, want misschien sla je per ongeluk een Europese hoornaar dood en dat is niet de bedoeling.
  • Maak sowieso een foto en meld het op www.waarneming.nl/go/vespa-velutina/ als je een Aziatische hoornaar denkt te zien. Hiervoor is geen account nodig. Zodra de melding achter de schermen is geverifieerd, worden er vervolgacties ondernomen door de regionale zoekgroep Aziatische hoornaar om het nest op te sporen. Ook is het melden belangrijk om goed inzicht te verkrijgen in de opmars en verspreiding van de Aziatische hoornaar in Nederland.
  • Het lijkt erop dat de Aziatische hoornaars graag foerageren op de Cotoneaster (dwergmispel). Ook komen de hoornaars graag af op bloeiende Engelwortel en klimop. Heb je deze soorten in je tuin of in je omgeving staan of ken je mensen die deze planten om hun huis hebben staan? Houd de plek extra in de gaten of vraag je familie/kennissen dat te doen.
  • Kijk in het voorjaar goed in schuurtjes, overkappingen en andere beschutte plaatsen of er een embryonest zit van de Aziatische Hoornaar en meld het op https://waarneming.nl/go/vespa-velutina/. Na verificatie zal er contact worden opgenomen om het nest weg te halen. Doe dit niet zelf!