Doneer Vrijwilligers
Broeihopen

waar ringslangen worden geboren

Broeihopen maken

Soms zie je vlakbij water in een bosrijke omgeving een hoop stro en takken. Grote kans dat je een broeihoop hebt gespot. Deze hoop met composterende materialen is de geboorteplaats van de ringslang. De vochtige hoop moet maar liefst 40-50 dagen aaneengesloten tussen de 20-30 graden zijn voordat een baby ringslang uit zijn ei kruipt. Er zijn maar weinig plekken met deze tempratuur in Nederland. Daarmee is de broeihoop is van levensbelang voor het voortbestaan van dit reptiel. Tijdens de Natuurwerkdag kun je op verschillende plekken broeihopen maken. 

Hoe maak je een broeihoop?
Je gaat aan de slag met natuurlijke materialen (denk aan mest, stro, riet, takken en houtsnippers) en gereedschap. Het begint met het vlakmaken van de ondergrond met bladeren en gras. Daarna gaat een laag grove takken bovenop. In het midden deponeer je een kruiwagen vol (paarden)mest. Vervolgens wordt er om en om een laag takken en mest vermengd met houtsnippers of tuinafval aangebracht. Tot slot wordt de broeihoop afgedekt met gras of riet.

Wat is een broeihoop?
Een broeihoop is eigenlijk een replica van de vroegere open mestvaalten. De hoop bestaat uit natuurlijke materialen en is minimaal 1,6 meter breed bij 1,2 meter lang en 1 meter hoog. Een broeihoop moet voldoen aan een paar voorwaarden. Zo moet het materiaal voldoende loszitten zodat het vrouwtje erin kan kruipen. Het is het beste als er gewerkt wordt met materialen uit de directe omgeving. In voedselarme gebieden zoals heide en veen gebruik je bijvoorbeeld geen mest of compost maar gebiedseigen materialen als rottend hout en afgevallen bladen. En daarnaast kun je denken aan maaisel van gras, riet of waterplanten.

Foto: Vrijwilligers aan het werk bij een poel. Van het riet worden broeihopen gemaakt.

Waarom heeft de ringslang een broeihoop nodig?
De Nederlandse natuur is ‘opgeruimd’ en de ringslang vindt daardoor steeds minder plekken waar composterend materiaal voor een aangenaam microklimaat zorgen. De ringslang is echter niet voor een gat te vangen. Waar meeste reptielen de rest van hun leven doorbrengen op dezelfde vierkante kilometer waar ze geboren zijn, zwerft de ringslang van hot naar her.


Bijvoorbeeld in agrarisch gebied waar open mestvaalten op het erf van boeren in combinatie met de drinkpoelen voor het vee waren een perfecte plek voor baby ringslangen zijn. Echter werden dankzij wetswijziging open mestvaalten steeds schaarser en verdwenen vee drinkpoelen waardoor de ringslang weer terug bij af was. Gelukkig boden mensen deze keer (bewust) een oplossing voor het probleem van de ringslang: een broeihoop.

Wat doet het voor de biodiversiteit?
Een broeihoop is van belang voor de ringslang. Komen er ringslangen in je omgeving voor, dan is dat een teken dat het gebied niet alleen een fijne leefomgeving is voor de ringslang, maar ook vele andere soorten. De ringslang stelt namelijk hoge eisen en daar profiteert ook andere flora en fauna van.

Ben je stiekem een beetje bang voor (ring)slangen? Hoeft niet. De ringslang is ongevaarlijk en niet giftig. Het is een schuwe soort die bij directe bedreiging zelden bijt. De ringslang is niet de enige die blij wordt van een broeihoop, ook bodemdieren (pissebedden, duizendpoten, miljoenpoten, wormen) zijn er dol op.


Binnen de kortste keren zijn ook de vogels op de hoogte van dit rijkelijk gevulde bord aan bodemdieren. De warmte die een broeihoop uitstraalt voedt ook salamanders, padden en hagedissen en geeft een lekker plekje om te overwinteren. Ook kleine zoogdieren als egels of marterachtigen zijn blij met de beschutte plek. 

Kortom, van kriebelbeestjes tot roofdieren worden allemaal blij van jouw werk. En als je geluk hebt spot je misschien wel een van deze prachtige bewoners van de broeihoop als je een keer een kijkje gaat nemen.