Hollandse Bijenlinies

Hotspot voor bestuivers
Bij recent onderzoek van enkele Utrechtse forten in opdracht van gemeenten en provincie werd vastgesteld dat de forten een opmerkelijke en rijke bijenpopulatie herbergen. De Hollandse Waterlinie in de provincie Utrecht omvat een gevarieerde reeks forten en aanverwante structuren die zowel cultureel erfgoed vertegenwoordigen als potentieel waardevolle habitats bieden voor bijen en andere bestuivers. Door de aanwezigheid van goede nestlocaties als taluds, kademuren en dijken, en de afwisseling tussen open gebieden die rijk aan kruiden zijn en beschutte zones als bosranden, hagen, ontstaat hier een unieke omgeving.

In kaart brengen en handelen
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar bijen en andere bestuivers op de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het UNESCO-werelderfgoed omvat bijna 10% van de provincie Utrecht. De groene structuur van dit militaire landschap fungeert als een groene long en biedt een bijzondere en rijke flora en fauna, midden in het waterlinielandschap. De forten liggen in elkaars verlengde door hun militaire functie en worden verbonden door dijken en inundatievelden. Op 16 van de 34 forten onderzoeken we de bijenpopulaties. We werken in samenwerking met de grondeigenaren en andere betrokken partijen. Cultureel erfgoed en natuur gaan hand in hand.

Transformeren
Het overkoepelende doel van het project Hollandse Bijenlinies is om de forten van de Hollandse Waterlinie te behouden als waardevolle historische monumenten en tegelijkertijd te transformeren tot waardevolle leefgebieden voor bijen, zweefvliegen en dagvlinders. De waterlinie kan zo fungeren als ecologische zone waarbij verschillende populaties met elkaar in verbinding staan. Deze inspanningen leiden tot het behoud en de verbetering van de biodiversiteit op de forten, waarbij cultureel erfgoed en natuur hand in hand gaan. Het project draagt bij aan wetenschappelijk begrip, duurzaam beheer en betrokkenheid.

Onderdelen van het project Hollandse Bijenlinies:

• Opstart: samen met eigenaren en belangstellenden kiezen we 16 forten met goede verbindingszones uit. Hierbij kijken we naar ligging en verwacht resultaat. De forten zijn in eigendom van particulieren, groot terrein beherende organisaties zoals Staatsbosbeheer of Utrechts Landschap en Provincie Utrecht. Alle forten worden bekeken op beoogd resultaat en er wordt niet geselecteerd op wie de eigenaar is.
• Inventarisatie en onderzoek: door samen te werken met EIS, worden 16 forten wetenschappelijk geïnventariseerd op de aanwezigheid van bijen, zweefvliegen en dagvlinders, dat resulteert in gedegen kennis over de biodiversiteit op deze locaties.
• Actieplannen op maat: elk fort krijgt een op maat gemaakt actieplan om de biodiversiteit te versterken. Dit plan omvat beheersmaatregelen, aanleg van nieuwe landschappelijke elementen en bescherming van nestlocaties.
• Uitvoering van actieplannen: waar mogelijk wordt het actieplan uitgevoerd, wat concrete verbeteringen in de natuurlijke omgeving oplevert.
• Beheerdersopleidingen: 3 trainingen voor beheerders in ecologisch beheer in samenwerking met EIS en LEU, dat bijdraagt aan duurzaam beheer van de forten.
• Betrokkenheid van bewoners, recreanten, vrijwilligers en belangstellenden: via veldexcursies, promotiefilmpjes, boekjes en media-aandacht worden bewoners en belangstellenden betrokken en bewust gemaakt van het belang van biodiversiteit op deze locaties en omgeving.
• Landelijke richtlijn: aan het einde van het project wordt een algemene Richtlijn Bestuivers op Forten ontwikkeld en landelijk gepresenteerd zodat deze kennis en aanpak breder toepasbaar zijn.