Buitenplaatsen in Utrecht

Vanaf de zeventiende eeuw zijn er veel buitenplaatsen aangelegd. De rijken ontvluchtten de drukte en stank van de stad en brachten de zomermaanden graag door in de natuur. Deze rijke stedelingen kochten een mooi stuk grond, bij voorkeur aan het water om er vanuit de stad met de trekschuit gemakkelijk te kunnen komen. Soms stond er een hoeve of kasteelruïne, die werd verbouwd nadat de militaire rol van het kasteel was vervallen. Vaak ook werd op het stuk grond een nieuw landhuis gebouwd. Daarbij hoorde ook steeds vaker een prachtig aangelegde tuin in de Franse stijl, met symmetrische lanen en hagen, perken, vijvers, beeldengroepen en bloemborders die ingewikkelde patronen vormden.

Aan het einde van de achttiende eeuw kwam er een vrijere natuuropvatting. Er werden parken aangelegd met slingervijvers, doorkijkjes op bruggetjes en boomgroepen rondom gazons in 'natuurlijke' grillige vormen. Een stijl die de Engelse landschapsstijl wordt genoemd.

Een buitenplaats was in de eerste plaats bedoeld om te recreëren. De huizen drukten de status van de eigenaar uit. In veel gevallen werd het aangename met het nuttige verenigd en bracht de buitenplaats geld in het laatje omdat delen agrarisch werden gebruikt. Strikt genomen is het verschil tussen een landgoed en een buitenplaats, dat een buitenplaats geen economische functie heeft en een landgoed wel.