Sanne Frequin is kunsthistoricus aan de Universiteit Utrecht. Ze is gespecialiseerd in digitale kunstgeschiedenis. Frequin werkte aan de 3D-reconstructie en virtuele restauratie van de grafplaat van Gwijde van Avesnes, bisschop van Utrecht in de 14de eeuw. De graftombe is te vinden in de Domkerk in Utrecht.
In 2017, lang voordat ik iets wist van het verdrag van Faro en vooral drukdoende was met mijn promotieonderzoek, kwam ik per ongeluk in een van de meest leuke en inspirerende projecten uit mijn onderzoekscarrière terecht. Het onderwerp van dit project was de zwart stenen tombe van bisschop Gwijde van Avesnes (d. 1317) in de Domkerk in Utrecht. Deze tombe staat een beetje verloren in de Avesneskapel. Het grafmonument is daarnaast, eerlijk gezegd, ook niet erg visueel aantrekkelijk. Geen wonder dus dat de meeste mensen er snel voorbij lopen.
'Een van de meest leuke en inspirerende projecten uit mijn onderzoekscarrière'
Ik ontdekte tijdens mijn onderzoek dat het er ooit heel anders heeft uitgezien. Het was beschilderd, verguld en er stond een ijzeren kooi constructie op. Dat prikkelde de verbeelding: wat nu als we het graf virtueel konden restaureren in zijn originele staat… Er moest een 3D scan komen en een digitale reconstructie, maar al snel liep mijn verbeelding aan tegen de praktische grenzen van de werkelijkheid: Hoe dit toen nog zeer kostbare project te financieren? Bij mijn toenmalige werkgever ving ik bot en fondsen aanvragen bleek voor dit project op zo’n korte termijn lastig. Het besluit dat ik toen nam, heeft mijn kijk op mijn vakgebied voor altijd veranderd.
'Geef deze tombe meer kleur'
De crowdfundingsactie ‘geef deze tombe meer kleur’ die ik tegen beter weten in startte – wie geeft er iets om een kapotte middeleeuwse tombe – bleek een instant succes. De lokale radio, kranten, collega’s maar ook vrijwilligers van de Domkerk en Utrechters met liefde voor erfgoed omarmden dit project. Ze droegen bij en maakten zo mijn onderzoek mogelijk. Het resultaat daarvan staat nu op het grafmonument in de Domkerk.
'Macabere fascinatie voor grafmonumenten'
Ik voelde me als wetenschapper tot die tijd vaak best alleen, in mijn ogenschijnlijk macabere fascinatie voor grafmonumenten. Maar er bleek een groot publiek te bestaan dat dezelfde liefde voor dit vergeten erfgoed deelde. En nu is er Faro, dat verdrag dat ons erfgoedprofessionals aanmoedigt om de functie die erfgoed in de samenleving heeft te koesteren, te verdiepen en te verbreden. Hoewel ik het destijds nog niet besefte, is mijn crowdfundingsproject een prachtig voorbeeld van de waarde van dit verdrag. Het toont aan hoe belangrijk de samenwerking is tussen ‘publiek’ en ‘wetenschapper’. Samen komen we verder. Daarbij zijn we gelijkwaardige partners die van elkaar kunnen leren en profiteren. Ik merk het nog steeds als ik door de Dom loop en wordt aangesproken door geïnteresseerde rondleiders, aan mailtjes die ik krijg van mensen die meer informatie hebben over het monument.
'De kracht van collectieve actie benadrukt om ons erfgoed te beschermen en te koesteren'
In een tijd waarin het behoud van ons cultureel erfgoed van toenemend belang is, toont mijn ervaring met het crowdfundingsproject voor de tombe van bisschop Gwijde aan hoe het verdrag van Faro niet alleen richting geeft aan ons werk als erfgoedprofessionals, maar ook hoe het de kracht van collectieve actie benadrukt om ons erfgoed te beschermen en te koesteren voor toekomstige generaties.
Meer over de 3D reconstructie:
