Doneer Vrijwilligers
Doneer Vrijwilligers
  2. Landschap
  3. Kleine Landschapselementen
  4. Het veenweidegebied en kleine landschapselementen

Breng het veenweidegebied meer tot leven!

Het Utrechtse veenweidegebied staat bekend om het open landschap met hier en daar geriefhoutbosjes, en de karakteristieke slagenverkaveling. Steeds meer natuurvriendelijke oevers zorgen voor een leefgebied van allerlei planten en dieren en een goede waterkwaliteit. Aan de randen van de polders vind je knotbomen langs sloten, elzensingels en hoogstamboomgaarden.

Wil je deze elementen terugbrengen op je eigen grond? Schrijf je dan in voor het webinar: ‘Van grond naar landschap’ van dinsdagavond 12 november. Aan de hand van voorbeelden leggen we uit hoe je zelf landschapselementen aanlegt. Daarnaast hoor je meer over de gratis bomen uitdeelactie van 23 januari 2026.

Doe mee aan het webinar op 12 november

Ja, ik doe mee aan het webinar!

Aan de slag!

Kun je niet wachten tot het webinar van 12 november? Goed nieuws: je kunt alvast beginnen! We hebben handige informatie op een rij gezet.

  • Werkgroepen in het groen
    Samen met vrijwilligers kun je aan de slag met aanleg en onderhoud.
    Collectief Eemland, een samenwerkingsverband van agrariërs en andere grondgebruikers die zich inzetten voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer in Eemland.

      • BoerenNatuur Rijn Vecht en Venen – actief in De Ronde Venen, Stichtse Vecht en Woerden; ondersteunt bij aanleg en beheer van elzensingels, knotbomen en houtkades.
      • BoerenNatuur Utrecht Oost - actief in de Bilt; biedt ondersteuning grondeigenaren aanleg, beheer en herstel van kleine landschapselementen.
      • Collectief Eemland - actief in Eemnes, Baarn, Bunschoten en Amersfoort; ondersteunt het beheer van knotbomen.
      • Collectief Lopikerwaard – actief in Lopik, Montfoort, Oudewater en IJsselstein; biedt begeleiding en vergoeding voor aanleg en herstel van landschapselementen.
      • Collectief Alblasserwaard/Vijfheerenlanden – ondersteunt bij houtige elementen in veenweidegebieden in de zuidwestelijke regio.

Een kijkje bij grondeigenaren in de regio



Bekijk de karakteristieke landschapselementen die het Utrechtse veenweidegebied uniek maken en maak kennis met grondeigenaren Wim en Gijsbert die zich inzetten voor het behoud van dit landschap.

Elementen in het veenweidegebied


Deze landschapselementen maken het veenweidegebied uniek:

Houtkade




Een houtkade is een lijnvormige aarden waterkering, beplant met boom- en struiksoorten. Vaak worden houtkades beplant met geriefhout.

Houtsingel




Een houtsingel is een met bomen beplante strook langs een sloot die vooral een functie heeft als veekering en eigendomsgrens. In Utrecht komen vaak singels voor die volledig bestaan uit zwarte els, ook wel bekend als elzensingels.

Knotboom




Een knotboom is een boomsoort waarvan de takken regelmatig worden afgezet (geknot) op ongeveer twee meter hoogte. Knotbomen worden als scheiding tussen percelen gebruikt en om oevers te versterken. De takken kunnen worden gebruikt voor oeverbeschoeiing, als stelen voor gereedschap en om manden te vlechten.

Geriefhoutbosje




Een geriefhoutbosje is een aangeplant bosje met boomsoorten waarvan het hout gebruikt kan worden voor gereedschapsstelen, bezems of als brandhout. In het westen van de provincie Utrecht wordt het bosje vaak beschermd door een ringsloot. Hierdoor kan er geen vee in komen.

Natuurvriendelijke oever




Een natuurvriendelijke oever is een geleidelijk aflopende overgang van een sloot naar (meestal) grasland. Door de oever flauwer te maken, ontstaan betere leefomstandigheden voor oever- en waterplanten, amfibieën, insecten en vissen. Ook zorgen extra planten in de oever voor een zuiverende werking van het water waardoor de waterkwaliteit in de sloot beter wordt.

Vragen aan het Kennisnetwerk Kleine Landschapselementen

Isabel Kruisheer
Projectleider Natuurinclusieve samenleving
i.kruisheer@nmu.nl

Tjitske Zeekant
Projectmedewerker
t.zeekant@landschaperfgoedutrecht.nl