'We laten kinderen op een andere manier naar hun omgeving kijken'

Dorien Wijstma (51) is programmamanager Erfgoededucatie bij Landschap Erfgoed Utrecht. Samen met drie bevlogen educatie collega’s zorgt zij voor projecten waarbij kinderen centraal staan. Zij werken daarbij veel voor het onderwijs.

Anders kijken
Ik hou ervan om kinderen op een andere manier naar hun omgeving te laten kijken. Je omgeving lijkt vanzelfsprekend, maar niets is minder waar. Het is gegroeid, gevormd, het verandert voortdurend en barst van verhalen en betekenissen. Ik verbaster graag een lied van Ramses Shaffy in: kijk, zie, hoor, ruik, proef, voel, denk en verwonder als ik uitleg wat voor mij goede erfgoededucatie is. Je leert kinderen zich open te stellen en nieuwsgierig zijn naar wat je om je heen ziet.

Verhalenvertellers
Je kunt kinderen leren verwonderen en op onderzoek uitgaan door vragen te stellen: Waar kijk ik eigenlijk naar? Wat valt mij op? Wat maakt mij nieuwsgierig? Waarom ziet dit er zo uit? Kijken doe ik het liefst samen, je ziet dan zoveel meer. En hoe leuk is het om tegelijk de verbeelding in te zetten: wat zouden die stenen hondjes op dat gebouw liever doen dan stilstaan? Stel dat dit gebouw kon vertellen wat het gezien heeft op een zondagmorgen honderd jaar geleden? Je fietst nooit meer argeloos langs een gebouw of door een landschap als je het verhaal erachter kent. Ik herinner mij een leerling die tijdens het bezoek aan landgoed Oostbroek vol verwondering zei: ‘Ik loop nu misschien wel over hetzelfde paadje waar vroeger monniken hebben gelopen.’ In die zin zijn wij ook een beetje verhalenvertellers. We willen vanuit educatie dat kinderen nieuwe perspectieven krijgen en betekenis geven aan wat ze zien.

Rugzakjes vullen
Samen met onze belangrijke partner Kunst Centraal en andere Utrechtse erfgoedinstellingen, laten wij kinderen kennismaken met erfgoed. Ze gaan erop uit, op onderzoek in hun buurt en zetten daarbij al hun zintuigen in. Vrijwilligers vertellen vol liefde over een plek, voorwerp of monument. Door deze ontdekkingen en ontmoetingen bouwen zij herinneringen en ervaringen op die ze in hun rugzak meenemen. De eigen omgeving is dan ook een prachtige schatkist van waaruit je de wereld kunt gaan verkennen.

Erfgoedmakers van morgen
Erfgoededucatie is zoveel meer dan kennisoverdracht. Met erfgoededucatie kun je kijk-, luister en denkvaardigheden stimuleren. In onze lesprogramma’s voor scholen proberen we kinderen altijd na te laten denken over wat zij er zelf van vinden. Erfgoed is van zichzelf eigenlijk niets tot er het etiket ‘erfgoed’ op wordt geplakt of het in een museum wordt gezet. Dan krijgt het betekenis. Maar wie bepaalt eigenlijk of iets erfgoed is? Erfgoed gaat ook altijd over emoties. We denken en voelen niet allemaal hetzelfde bij bepaald erfgoed. Iedereen kijkt tenslotte vanuit zijn eigen achtergrond, kennis en ervaringen naar de wereld. Dat maakt erfgoededucatie zo interessant: Wat denk jij? Wat vind jij ervan? We willen leerlingen uitdagen hun eigen denken te onderzoeken, een mening te ontwikkelen en betekenis te geven aan wat zij belangrijk vinden.

Wortels in Utrechtse bodem
Overal om ons heen is erfgoed. Ook in de omgeving waar kinderen wonen, bewegen, spelen, ontdekken, ontmoeten en naar school gaan. Waar je ook vandaan komt, wat je achtergrond ook is: nu ben je op deze plek… op Utrechtse bodem.

Dorien Wijstma
d.wijstma@landschaperfgoedutrecht.nl